زمین‌شناسی و سنگ‌شناسی مجموعه بازالتی سلطان‎میدان در رخنمون‌های شمال و شمال خاور شاهرود، البرز خاوری، شمال ایران

Authors

  • حبیب‌الله قاسمی دانشیار، دانشکده علوم زمین، دانشگاه صنعتی شاهرود، شاهرود، ایران.
  • طاهره سهامی کارشناسی ارشد، دانشکده علوم زمین، دانشگاه صنعتی شاهرود، شاهرود، ایران.
  • مرتضی درخشی دانشجوی دکترا، دانشکده علوم زمین، دانشگاه صنعتی شاهرود، شاهرود، ایران.
Abstract:

مجموعه بازالتی سلطان‎میدان نمایانگر مهم‌ترین،  ستبر‌ترین و حجیم‌ترین فعالیت ماگمایی پالئوزوییک پیشین ایران است که در پهنه البرز خاوری در شمال و شمال خاور شاهرود رخنمون دارد. این مجموعه، روی سازند قلی به سن  اردوویسین پایانی  و در زیر سازند پادها به سن  دونین پیشین قرار دارد. نشانه‌های میدانی  بیانگر حضور بیش از 50 روانه‌ گدازه است که به‌طور متناوب در محیط خشکی و زیر آبی فوران کرده‌اند. این مجموعه دربر دارنده یک طیف تفریقی پیوسته از بازالت، آندزیت‌بازالتی، تراکی‌بازالت و تراکی‌آندزیت بازالتی است که  دچار درجات متوسط تا شدید دگرسانی شده‌ است. نمودارها و داده‌‌های ژئوشیمیایی بیانگر ماهیت انتقالی تا قلیایی ماگمای اولیه، ارتباط زایشی سنگ‌های این مجموعه از راه فرایند تبلور تفریقی با یکدیگر، تأثیر نداشتن و یا نقش ناچیز آلایش ماگمایی در تحول آنها و تشکیل‌ ماگمای اولیه‌ سازنده‌ آنها از ذوب بخشی 15 تا 17 درصدی یک منشأ گوشته‌ای غنی‌شده‌ گارنت ‌پریدوتیتی در یک محیط کششی کافتی درون قاره‌ای هستند. این جایگاه، با محیط کششی کافتی حاکم بر البرز و ایران مرکزی در  پالئوزوییک پیشین و به‌ویژه اردوویسین پسین- سیلورین در مراحل آغازین تشکیل و گسترش تتیس کهن سازگار است.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

بررسی بافت‌های نامتعادل و شیمی کانی‌ها در مجموعه سنگ‌های الترامافیک - مافیک خاور فریمان، شمال خاوری ایران

On the basis of petrographic observations and electron microprobe analyses data set on major and minor minerals from ultramafic- mafic rock suite with komatiitic to picritic - tholeiitic affinity, East of Fariman, we have investigated some of the petrological features of their parental magmas and condition of minerals crystallization. Major minerals in ultramafic rocks show various disequilibri...

full text

بررسی سنگ‌زایی سنگ‌های فرامافیک – مافیک خاور فریمان، شمال خاوری ایران

رخنمون‌های پراکنده متشکل از سنگ‌های فرامافیک- مافیک و میان لایه‌های رسوبی در شمال خط‌واره فریمان - تربت جام را به طور عمده در مناطق باختر مشهد، خاور فریمان و شمال تربت جام در منطقه آق دربند می‌توان ملاحظه کرد. مطالعه این سنگ‌ها در خاور فریمان،  شواهد صحرایی، مانند وجود سیماهای بالشی و برشی را ارائه کرد که از ماهیت آتشفشانی تا کم‌ژرفای این سنگ‌ها حکایت دارد، ضمن آن که مشــاهده انـواع بافـت‌های ن...

full text

شیمی کانی، دما-فشار سنجی و ژنز کلینوپیروکسن های مجموعه دایکهای شمال خاوری مشکین شهر، شمال باختر ایران

منطقه مورد مطالعه در استان اردبیل و شمال شهرستان مشکین‌شهرواقع شده است.بیش از 200 دایک با ترکیب سنگ شناسی  بازالتی، تفریتی، آندزیتی و تراکی آندزیتی به سن ائوسن در این ناحیه رخنمون دارند. کانی های کلینوپیروکسن، پلاژیوکلاز، آنالسیم و گاهی الیوین به صورت درشت بلور در این سنگها حضور دارند. مطالعات شیمی کانی،  نوع کلینوپیروکسن ها در سنگهای مورد مطالعه را دیوپسید معرفی مینماید. این پیروکسن ها عدد منی...

full text

ساختار گسل شمال قزوین و گسلهای بخش شمال خاوری قزوین

گسل شمال قزوین یکی از گسلهای اصلی در استان قزوین دارای عملکرد فشاری،همراه با حرکت امتداد لغز چپگرد در بعضی مناطق است. درازای این گسل ۶٠کیلومتر و دارای راستای خاوری- باختری بوده و میتوان آن را جزء یکی ازگسلهای اصلی البرز به شمار آورد. علیرغم داشتن شباهت بسیار با گسل شمالتهران، تا کنون ارتباطی قطعی میان این دو گسل یافت نشده است. این گسلدر قسمت خاوری خود به گسل شمال شکرناب میرسد، که به نظر میآید ا...

full text

پارامترهای چشمه زمین‌لرزه 1997 گرمخان (شمال خاوری بجنورد)، شمال خاوری ایران

زمین‌لرزه بجنورد در منطقه کوهستانی در استان خراسان شمالی به وقوع پیوست. زمین‌لرزه اصلی تخریب گسترده‌ای را ایجاد نمود. بررسی‌های صحرایی و توزیع پسلرزه‌ها‌،  گسلشی با راستای شمال باختری – جنوب خاوری را برآورد می‌کند. توزیع پس‌لرزه‌های ثبت شده در محل، طولی حدود 50-40 کیلومتر و ژرفای 30 کیلومتر را نشان می‌دهد. فعالیت پس‌لرزه‌ها پراکنده بوده و گسلش ...

full text

مجموعه جزیره سدی در جنوب خاور دریای خزر (شمال بهشهر)

آنچه را شبه‌جزیره میانکاله و خلیج گرگان در جنوب‌ خاور دریای خزر می‌نامند، در حقیقت یک مجموعه جزیره سدی شامل سه محیط: 1) ساحل دریای باز، 2) جزیره سدی میانکاله و 3) لاگون گرگان است. زیرمحیط‌های اصلی این مجموعه را پشته‌های ماسه ساحلی، ماندآب پست شور، مانداب آب شیرین، ماسه‎بادی‌های فعال، نیمه‌فعال و تثبیت شده و زمین‌های پوف کرده تشکیل می‌دهند. آثار تغییر سطح دریای خزر و ساخت‌های رسوبی این مجموعه را...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 23  issue 91

pages  63- 76

publication date 2014-06-21

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023